Derleme Uluslararası Çocuk Merkezi tarafından Eşit Haklar için İzleme Derneği’nin çevirisi kullanarak
hazırlanmıştır.
Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırması BM Komitesi
CERD/C/TUR/CO/4-6
Son Rapor: 3 ve 4 Aralık 2015
Sonuç Gözlemleri: 11 Aralık 2015
Romanların durumu
Paragraf 27.
Komite taraf Devlet’in Romanların durumunu iyileştirmek için çeşitli tedbirler aldığını not etmekle birlikte Romanlara karşı Selendi, Bursa ve İznik’te sırasıyla 2010 ve 2013 yıllarında gerçekleşen saldırılar gibi saldırıların, ayrımcılığın, stereotiplerin ve önyargıların sürmesinden endişe duymaktadır. Komite kaygılanmaktadır ki:
a) Romanlar yoksulluğun etkilerinden muzdaripken aynı zamanda eğitim, barınma ve istihdama erişimde hala sorunlar yaşamaktadır;
b) Roman çocukları arasında okula devamlılık ve okuryazarlık oranları düşüktür;
c) Romanlar, özellikle de Roman kadınlar orantısız şekilde işsizdir;
d) Çoğu Roman hala kimlik kartı sahibi değildir (madde 3 ve 5).
Paragraf 28.
Komite, Romanlara yönelik ayrımcılıkla ilgili No. 27 (2000) sayılı ve ırk ayrımcılığının cinsiyete ilişkin boyutlarına dair No. 25 (2000) sayılı genel tavsiyelerini hatırlatarak taraf Devlet’in aşağıda belirtilen adımları atmasını tavsiye eder:
(a) Romanlara yönelik ırk ayrımcılığı ve önyargılarla kararlılıkla mücadele için çabalarını güçlendirmeli ve Romanların istihdam, eğitim ve barınma gibi birçok alanda karşılaşmaya devam ettikleri zorluklara çözüm aramalıdır;
(b) Roman çocukları arasında okula devamlılığı geliştirmek ve okuryazar olmayan çocukların oranını düşürmek üzere bir sonraki Roman Vatandaşların Toplumsal Entegrasyonu İçin Ulusal Strateji Belgesi bağlamında özel tedbirler ortaya koymalıdır;
(c) Roman kadınların karşılaştığı istihdama dair zorluklara kararlılıkla çözüm aranmalıdır;
(d) Güneydoğu Anadolu Projesi-GAP Eylem Planı dahil olmak üzere böyle entegrasyon tedbirleri tasarlanır ve uygulanırken Roman topluluklarına danışılmaya devam edilmelidir.
(e) Romanların entegrasyonuna ilişkin tüm programlar, stratejiler ve diğer politikalar için yeterli kaynak sağlanmalıdır.
(f) Romanlar kimlik belgelerine sahip olmanın gerekliliği konusunda bilgilendirilmeli ve Romanlara ücretsiz olarak kimlik belgelerinin sağlanmasını hedefleyen Başbakanlık Genelgesi etkili biçimde uygulanmalıdır.
Kürt toplumu
Paragraf 29.
Komite, Kürt toplumu mensuplarının işgücü piyasasında ayrımcılığa uğradıkları ve özellikle Kürt kadınları arasında işsizlik oranının oldukça yüksek olduğu konusundaki raporlardan kaygı duymaktadır. Ayrıca terörizmle mücadele bağlamında, anti-terör yasaları ve güvenlik merkezli politikaların Kürt toplumu mensuplarını ırksal fişlemeye (profillemeye) tabi kıldığına dair raporlar da endişe yaratmaktadır. Bu yasalar ifade özgürlüğü ve örgütlenme hakkının kullanımını sınırlamak üzere kullanılmış ve Kürtlerin usulsüz olarak tutuklanmalarına, gözaltına alınmalarına ve yargılanmalarına yol açmıştır. Bunun yanı sıra Komite, Kürtlerin büyük bir kesiminin en yoksul ve en ücra illerde çoğunlukla yoksul ekonomik ve sosyal koşullarda yaşadıklarına dair raporları da kaygı verici bulmaktadır. Ayrıca Kürt çocukların anadillerinde eğitim de dahil olmak üzere eğitime sınırlı erişimleri olduğuna dair raporlardan da kaygı duymaktadır (madde 2 ve 5).
30.
Komite, taraf Devlet’e tavsiye etmektedir ki:
a) Kürt toplumu mensuplarının ekonomik, sosyal ve kültürel haklarına erişimlerinde nüfusun kalan üyeleriyle eşit düzlemde olacakları şekilde, karşılaştıkları eşitsizlikleri ortadan kaldıracak tedbirler izlenmeli ve bu tedbirler güçlendirilmelidir;
b) Komite’nin ırk ayrımının cinsiyete ilişkin boyutuyla ilgili No.25 (2000) sayılı genel tavsiyesini akılda tutarak kadınlar da dahil olmak üzere Kürt toplumu mensuplarının işgücü piyasasına erişimlerini destekleyecek özel tedbirler alınmalıdır;
c) terörle mücadele yasalarının ırksal profillemeye veya ifade özgürlüğü ya da örgütlenme hakkı gibi Sözleşme ile korunan diğer hakların ihlaline yol açmadığından emin olunmalıdır;
d) Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Eylem Planı bağlamında Kürt illeri ve ülkenin kalanı arasındaki eşitsizliklerle mücadele için gösterilen çabalar yoğunlaşmalıdır;
e) Kürt çocukların, anadillerinde eğitim görebilmelerini de destekleyecek şekilde, okullara erişimleri geliştirilmelidir.
Azınlık Haklarının korunması
Paragraf 31.
Komite, Kürtler, Romanlar, Yezidiler, Caferiler gibi bazı azınlık gruplarına mensup bireylerin ve diğer grupların ekonomik, sosyal ve kültürel haklarından nüfusun kalanıyla eşit düzlemde faydalanamadıklarından endişe duymaktadır. Komite, azınlık çocuklarının kendi anadillerinde derslere erişimlerine olanak tanıyan “Yaşayan Diller ve Lehçeler” seçmeli dersinin kabul edilmesini not etmekle birlikte, bu derslerin tam olarak uygulanmasında devam eden eksikliklere dair raporlardan kaygı duymaktadır.
Bu eksiklikler örnek olarak:
a) ders kitaplarının tasarımında ilgili dil gruplarının temsilcilerine danışılmaması;
b) nitelikli öğretmen eksikliği;
c) ders kitapları ve materyalleri için yetersiz kaynak ayrılması;
d) azınlık okullarının belirsiz statüleri ve
e) azınlık okullarının yetersiz olarak fonlanması gösterilebilir.
Komite %10’luk seçim barajının azınlık gruplarının siyasette, özellikle de seçimle göreve gelen yapılarda eşit temsiline engel teşkil etmesinden kaygı duymaktadır (madde 2 ve 5).
Suriyeli ve Iraklı Mülteciler
Paragraf 33.
Komite, taraf Devlet’in topraklarında evsahipliği yaptığı çok sayıda Suriyeli ve Iraklı mültecinin insan haklarını korumak adına gösterdiği çabaları not etmektedir. Ancak Komite taraf Devlet’in aldığı tedbirlere rağmen Suriyeli ve Iraklı mültecilerin karşılaştıkları zorluklarla ilgili raporlardan kaygı duymaktadır, örneğin:
a) ırk ayrımcılığına maruz kalma riskiyle karşı karşıyadırlar;
b) Suriyeli mülteciler yetersiz yaşam koşulları içindedir;
c) çalışma izinleri yoktur;
d) kamplardaki Suriyeli mülteci kadınlara karşı şiddet uygulandığı ve kadın ticaretine maruz kaldıkları bildirilmektedir;
e) bazı Suriyeli mülteci çocukların eğitime erişimleri –anadillerinde eğitim dahil olmak üzere- yetersizdir (madde 5).
Paragraf 34.
Komite taraf Devlet’in Suriye ve Iraklı mültecilerin kabul koşullarının iyileştirilmesi amacıyla çabalarını sürdürmesi ve tedbirlerini güçlendirmesini tavsiye etmektedir.
Özellikle Komite taraf Devlet’e şunları önermektedir:
….
c) tüm mülteci çocukların anadillerinde eğitim de dahil olmak üzere eğitime erişimlerini sağlamak üzere çabasını arttırmak;
d) kamplardaki mülteci kadınlara yönelik şiddet ve kadın ticaretine karşı mücadeleyi güçlendirmek; … .
Ülke İçinde Yerinden Edilmiş Kişiler (IDP)
Paragraf 37.
Komite, “Van Eylem Projesi” ve “Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi” gibi, çoğunlukla Kürt toplumundan olan ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin durumuna çare arayan tedbirlerin taraf Devlet tarafından alındığını not etmeketdir. Ancak Komite takip eden konularda rapor edilenlerden dolayı endişe duymaktadır:
a) IDP’lerin ihtiyaçlarını hedef alacak ulusal bir stratejinin yokluğu;
b) 2004 yılında yürürlüğe giren “Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun”un, 8 uygun koşulları taşıyan bazı IDP’lerin maruz kaldıkları zararlara karşı tazminat alabilmelerini engelleyen sınırlı uygulaması ve sınırlı etkisi;
c) IDP’lerin yaşam koşullarının yetersizliği;
d) Uygun barınma olanaklarına erişim veya mülklerinin yeniden toparlanmasında yaşadıkları zorluklar;
e) IDP çocuklarda okula devamlılığın ve aldıkları eğitimin düşün oranı (madde 5).
Paragraf 38.
Komite taraf Devlet’e tavsiye etmektedir ki:
a) “Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun”un uygulamasındaki eksiklikler ortadan kaldırılarak uygun şartları taşıyan IDP’lerin maruz kaldıkları zararlar için tazminat alabilmelerini sağlayacak etkili tedbirler alınmalıdır;
b) IDP’lerin içinde bulundukları sosyo-ekonomik koşullar kararlılıkla ele alınmalıdır;
c) IDP’lere uygun olduğu şekilde yeterli barınma temin edilmeli ve geri dönen IDP’lerin mülklerini yeniden toparlamaları sağlanmalı;
d) IDP çocukların eğitime erişimlerinin arttırılması ve okula devamsızlıklarının azaltılması için tedbirler alınmalıdır.
http://www.cocukhaklariizleme.org/her-turlu-irk-ayrimciliginin-ortadan-kaldirmasi-bm-komitesi-turkiye-sonuc-gozlemlerinde-cocuk-haklari
Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırması BM Komitesi
CERD/C/TUR/CO/4-6
Son Rapor: 3 ve 4 Aralık 2015
Sonuç Gözlemleri: 11 Aralık 2015
Çocuk Hakları ile ilgili Belirtilen Konular
Paragraf 27.
Komite taraf Devlet’in Romanların durumunu iyileştirmek için çeşitli tedbirler aldığını not etmekle birlikte Romanlara karşı Selendi, Bursa ve İznik’te sırasıyla 2010 ve 2013 yıllarında gerçekleşen saldırılar gibi saldırıların, ayrımcılığın, stereotiplerin ve önyargıların sürmesinden endişe duymaktadır. Komite kaygılanmaktadır ki:
a) Romanlar yoksulluğun etkilerinden muzdaripken aynı zamanda eğitim, barınma ve istihdama erişimde hala sorunlar yaşamaktadır;
b) Roman çocukları arasında okula devamlılık ve okuryazarlık oranları düşüktür;
c) Romanlar, özellikle de Roman kadınlar orantısız şekilde işsizdir;
d) Çoğu Roman hala kimlik kartı sahibi değildir (madde 3 ve 5).
Paragraf 28.
Komite, Romanlara yönelik ayrımcılıkla ilgili No. 27 (2000) sayılı ve ırk ayrımcılığının cinsiyete ilişkin boyutlarına dair No. 25 (2000) sayılı genel tavsiyelerini hatırlatarak taraf Devlet’in aşağıda belirtilen adımları atmasını tavsiye eder:
(a) Romanlara yönelik ırk ayrımcılığı ve önyargılarla kararlılıkla mücadele için çabalarını güçlendirmeli ve Romanların istihdam, eğitim ve barınma gibi birçok alanda karşılaşmaya devam ettikleri zorluklara çözüm aramalıdır;
(b) Roman çocukları arasında okula devamlılığı geliştirmek ve okuryazar olmayan çocukların oranını düşürmek üzere bir sonraki Roman Vatandaşların Toplumsal Entegrasyonu İçin Ulusal Strateji Belgesi bağlamında özel tedbirler ortaya koymalıdır;
(c) Roman kadınların karşılaştığı istihdama dair zorluklara kararlılıkla çözüm aranmalıdır;
(d) Güneydoğu Anadolu Projesi-GAP Eylem Planı dahil olmak üzere böyle entegrasyon tedbirleri tasarlanır ve uygulanırken Roman topluluklarına danışılmaya devam edilmelidir.
(e) Romanların entegrasyonuna ilişkin tüm programlar, stratejiler ve diğer politikalar için yeterli kaynak sağlanmalıdır.
(f) Romanlar kimlik belgelerine sahip olmanın gerekliliği konusunda bilgilendirilmeli ve Romanlara ücretsiz olarak kimlik belgelerinin sağlanmasını hedefleyen Başbakanlık Genelgesi etkili biçimde uygulanmalıdır.
Kürt toplumu
Paragraf 29.
Komite, Kürt toplumu mensuplarının işgücü piyasasında ayrımcılığa uğradıkları ve özellikle Kürt kadınları arasında işsizlik oranının oldukça yüksek olduğu konusundaki raporlardan kaygı duymaktadır. Ayrıca terörizmle mücadele bağlamında, anti-terör yasaları ve güvenlik merkezli politikaların Kürt toplumu mensuplarını ırksal fişlemeye (profillemeye) tabi kıldığına dair raporlar da endişe yaratmaktadır. Bu yasalar ifade özgürlüğü ve örgütlenme hakkının kullanımını sınırlamak üzere kullanılmış ve Kürtlerin usulsüz olarak tutuklanmalarına, gözaltına alınmalarına ve yargılanmalarına yol açmıştır. Bunun yanı sıra Komite, Kürtlerin büyük bir kesiminin en yoksul ve en ücra illerde çoğunlukla yoksul ekonomik ve sosyal koşullarda yaşadıklarına dair raporları da kaygı verici bulmaktadır. Ayrıca Kürt çocukların anadillerinde eğitim de dahil olmak üzere eğitime sınırlı erişimleri olduğuna dair raporlardan da kaygı duymaktadır (madde 2 ve 5).
30.
Komite, taraf Devlet’e tavsiye etmektedir ki:
a) Kürt toplumu mensuplarının ekonomik, sosyal ve kültürel haklarına erişimlerinde nüfusun kalan üyeleriyle eşit düzlemde olacakları şekilde, karşılaştıkları eşitsizlikleri ortadan kaldıracak tedbirler izlenmeli ve bu tedbirler güçlendirilmelidir;
b) Komite’nin ırk ayrımının cinsiyete ilişkin boyutuyla ilgili No.25 (2000) sayılı genel tavsiyesini akılda tutarak kadınlar da dahil olmak üzere Kürt toplumu mensuplarının işgücü piyasasına erişimlerini destekleyecek özel tedbirler alınmalıdır;
c) terörle mücadele yasalarının ırksal profillemeye veya ifade özgürlüğü ya da örgütlenme hakkı gibi Sözleşme ile korunan diğer hakların ihlaline yol açmadığından emin olunmalıdır;
d) Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Eylem Planı bağlamında Kürt illeri ve ülkenin kalanı arasındaki eşitsizliklerle mücadele için gösterilen çabalar yoğunlaşmalıdır;
e) Kürt çocukların, anadillerinde eğitim görebilmelerini de destekleyecek şekilde, okullara erişimleri geliştirilmelidir.
Azınlık Haklarının korunması
Paragraf 31.
Komite, Kürtler, Romanlar, Yezidiler, Caferiler gibi bazı azınlık gruplarına mensup bireylerin ve diğer grupların ekonomik, sosyal ve kültürel haklarından nüfusun kalanıyla eşit düzlemde faydalanamadıklarından endişe duymaktadır. Komite, azınlık çocuklarının kendi anadillerinde derslere erişimlerine olanak tanıyan “Yaşayan Diller ve Lehçeler” seçmeli dersinin kabul edilmesini not etmekle birlikte, bu derslerin tam olarak uygulanmasında devam eden eksikliklere dair raporlardan kaygı duymaktadır.
Bu eksiklikler örnek olarak:
a) ders kitaplarının tasarımında ilgili dil gruplarının temsilcilerine danışılmaması;
b) nitelikli öğretmen eksikliği;
c) ders kitapları ve materyalleri için yetersiz kaynak ayrılması;
d) azınlık okullarının belirsiz statüleri ve
e) azınlık okullarının yetersiz olarak fonlanması gösterilebilir.
Komite %10’luk seçim barajının azınlık gruplarının siyasette, özellikle de seçimle göreve gelen yapılarda eşit temsiline engel teşkil etmesinden kaygı duymaktadır (madde 2 ve 5).
Suriyeli ve Iraklı Mülteciler
Paragraf 33.
Komite, taraf Devlet’in topraklarında evsahipliği yaptığı çok sayıda Suriyeli ve Iraklı mültecinin insan haklarını korumak adına gösterdiği çabaları not etmektedir. Ancak Komite taraf Devlet’in aldığı tedbirlere rağmen Suriyeli ve Iraklı mültecilerin karşılaştıkları zorluklarla ilgili raporlardan kaygı duymaktadır, örneğin:
a) ırk ayrımcılığına maruz kalma riskiyle karşı karşıyadırlar;
b) Suriyeli mülteciler yetersiz yaşam koşulları içindedir;
c) çalışma izinleri yoktur;
d) kamplardaki Suriyeli mülteci kadınlara karşı şiddet uygulandığı ve kadın ticaretine maruz kaldıkları bildirilmektedir;
e) bazı Suriyeli mülteci çocukların eğitime erişimleri –anadillerinde eğitim dahil olmak üzere- yetersizdir (madde 5).
Paragraf 34.
Komite taraf Devlet’in Suriye ve Iraklı mültecilerin kabul koşullarının iyileştirilmesi amacıyla çabalarını sürdürmesi ve tedbirlerini güçlendirmesini tavsiye etmektedir.
Özellikle Komite taraf Devlet’e şunları önermektedir:
….
c) tüm mülteci çocukların anadillerinde eğitim de dahil olmak üzere eğitime erişimlerini sağlamak üzere çabasını arttırmak;
d) kamplardaki mülteci kadınlara yönelik şiddet ve kadın ticaretine karşı mücadeleyi güçlendirmek; … .
Ülke İçinde Yerinden Edilmiş Kişiler (IDP)
Paragraf 37.
Komite, “Van Eylem Projesi” ve “Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi” gibi, çoğunlukla Kürt toplumundan olan ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin durumuna çare arayan tedbirlerin taraf Devlet tarafından alındığını not etmeketdir. Ancak Komite takip eden konularda rapor edilenlerden dolayı endişe duymaktadır:
a) IDP’lerin ihtiyaçlarını hedef alacak ulusal bir stratejinin yokluğu;
b) 2004 yılında yürürlüğe giren “Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun”un, 8 uygun koşulları taşıyan bazı IDP’lerin maruz kaldıkları zararlara karşı tazminat alabilmelerini engelleyen sınırlı uygulaması ve sınırlı etkisi;
c) IDP’lerin yaşam koşullarının yetersizliği;
d) Uygun barınma olanaklarına erişim veya mülklerinin yeniden toparlanmasında yaşadıkları zorluklar;
e) IDP çocuklarda okula devamlılığın ve aldıkları eğitimin düşün oranı (madde 5).
Paragraf 38.
Komite taraf Devlet’e tavsiye etmektedir ki:
a) “Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun”un uygulamasındaki eksiklikler ortadan kaldırılarak uygun şartları taşıyan IDP’lerin maruz kaldıkları zararlar için tazminat alabilmelerini sağlayacak etkili tedbirler alınmalıdır;
b) IDP’lerin içinde bulundukları sosyo-ekonomik koşullar kararlılıkla ele alınmalıdır;
c) IDP’lere uygun olduğu şekilde yeterli barınma temin edilmeli ve geri dönen IDP’lerin mülklerini yeniden toparlamaları sağlanmalı;
d) IDP çocukların eğitime erişimlerinin arttırılması ve okula devamsızlıklarının azaltılması için tedbirler alınmalıdır.
http://www.cocukhaklariizleme.org/her-turlu-irk-ayrimciliginin-ortadan-kaldirmasi-bm-komitesi-turkiye-sonuc-gozlemlerinde-cocuk-haklari
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder