Ailede Yönetime Katılma, Çocuk Hakları

Dilara Kahyaoğlu 

AİLE VE AİLEDE YÖNETİME KATILMA, ÇOCUK HAKLARI

                             

 Genel Amaçlar

*ailenin hukuksal olarak tanımı konusunda belli bir fikre sahip olma

*aile biçimlerini fark etme

*bireylerin aile yaşamındaki rolünü kavrama

*ailede de tıpkı  toplum gibi demokratik kuralların geçerli olması    gerektiğini kavrama

*istismar ve ihmal kavramlarını ayırt edebilme

* “Çocuk Hakları Sözleşmesi”ni tanıma

*aile yaşamına ilişkin kalıp yargıları sorgulama yetilerini kazanma

A) AİLE VE AİLEDE YÖNETİME KATILMA

 

Amaçlar

*Ailenin hukuksal açıdan tanımlanması

*Aile biçimlerini fark etme

Belli başlı kavramlar bilgisi

ANAERKİL,  ATAERKİL,  ÇEKİRDEK AİLE,  GENİŞ AİLE,  POLİGAMİ,  MONOGAMİ, EGZOGAMİ, ENDOGAMİ, MEDENİ HUKUK, EVLENME, BOŞANMA, NİŞANLANMA, EVLENME ENGELİ, EVLAT EDİNME, BİYOLOJİK AİLE, Aile içi demokrasi, Ailede yönetime katılma, Aile içinde özel yaşam olgusu, Çocuğun aile içinde korunması, Velayet Hakkı, Tedip Hakkı,  Rüşt/ reşit, Çocuk Hakları Sözleşmesi, çocuk  hakları ihlalleri

AİLE; Biyolojik, psikolojik ve sosyal bağlarla bağlı, bir arada yaşayan  toplumun en küçük topluluğunu oluşturan küçük  insan grupları.

GENİŞ AİLE; Çekirdek ailenin ayrıca akrabalarıyla paylaştığı bir ortak yaşam söz konuysa orada geniş aileden bahsedilebilir.

 Öğretim etkinlikleri 1-GİRİŞ; Öğrencilerden  küçük  gruplar oluşturularak aşağıdaki konuları içeren bir senaryo oluşturmaları ve bunu sergilemeleri istenir.

 Dramaya temel olabilecek ana temalar

*Evlilik birliğinin kurulması (görücü usulü evlenme, arkadaşlık sonucu evlenme vs. )…

*Boşanma ve evliliğin bozulması buna yol açabilecek sorunlar...

*Aile itibarının önemi / anlamı…

*Ailede eğitim konusu  çerçevesinde , çocukların yetişmesinde anne ve babaların rolü…

*Ailede işbölümü ve herkesin aile bütçesine katkısı…

*Düşünce ve kanaatlere saygı, keder ve sevincin paylaşılması…

2-Senaryo  hazırlığı ve provaların ardından her grup kendi küçük oyununu sergiler. Her sergilenişin ardından da sınıf tartışması açılır. Oyun değerlendirilir.

3-Öğretmen; sınıfa  “aile nedir”?  sorusunu sorar ve öğrencilerin verdiği yanıtlardan sonra kendisi ailenin hukuksal tanımını verir.

Aile; birbirlerine kan bağı, evlenme veya özel bir sözleşme (evlat edinme) ile bağlı olan topluluk.

4-Bu tanımı verdikten sonra  öğrencilerin kendi söyledikleri tanımlar ile verilen tanım arasındaki farkı bulmaları istenir.

Buna göre; günlük hayatta hep söylendiği gibi “ anne baba ve çocuklardan oluşan kişilere aile denir”  tanımı yeterli ve doğru bir tanım değildir. Karı koca, yalnız anne veya babaları ile yaşayan çocuklar, aralarında kan bağı  olanlar veya evlat edinilmiş çocuklar da yasal anne ve babaları ile birlikte aile sayılır.

5-Gelecek ders için öğrencilerden aile fotoğraflarını getirmeleri ve onları sınıf panosuna asmaları istenir (çeşitli nedenler dolayısıyla fotoğraf getirmek istemeyebilirler, bu nedenle fotoğraf getirme işi zorunlu tutulmaz, isteğe bırakılır ).

Getirilen fotoğraflar üzerinde aile üyelerinin evdeki rolleri, sorumlulukları üzerine sınıf tartışması yapılır.

6-görüş geliştirme yöntemi ile (buna göre; “katılıyorum, katılmıyorum, kesinlikle katılıyorum, kesinlikle katılmıyorum” şeklinde beş yönerge hazırlanıp, sınıfın çeşitli köşelerine asılır. Öğrencilere tartışma esnasında fikirlerini değiştirdikleri zaman yer değiştirmeleri istenir ve tartışmadan önce bu  yöntem anlatılır.)

Daha sonra  aşağıda belirtilen soru sınıfa sorulur.

Önemli olan sınıfın çoğunluğunun nerede toplandığı, fikir değiştirmeğe eğilimli olup olmadıkları ve tartışmanın kendisidir.

Soru;

“baba ailenin reisidir, aileden baba sorumludur”

7-Öğretmen  “ailede alınan kararlara katılıp katılmadıklarını, bu konuda neler düşündüklerini” sorar ve sınıf tartışması açarak “ailede yönetime katılma” konusunda düşünmelerini  ve sorgulamalarını sağlar.

B) ÇOCUĞUN İSTİSMAR VE İHMALE KARŞI KORUNMASI

Amaç;

-İstismar ve ihmal içeren kavramları ayırt edebilme

-İstismar ve ihmale uğramış çocukların nasıl korunacaklarını bilme yetisi kazanma

1-Öğretmen istismar ve ihmal kavramlarını  açıklar bir kaç örnek vererek bunların istismar mı, ihmal mi olduğunu sorar.

İhmal; çocuğa bakmakla yükümlü ve/veya onu eğitmekle görevli kişilerin çocuğun bakımı, beslenme, barınma, güven, eğitim gibi temel gereksinimlerini karşılama konusunda görevlerini gereği gibi yapmamalarıdır.

İstismar; çocukların beden ya da ruh sağlıklarına zarar veren ya da fiziksel, duygusal,  ahlaki gelişimlerini engelleyen ve kaza sonucu olmayan eylemlerdir.

ihmal örnekleri;

*anne çocuğunun beslenme çantasına yiyecek koymayı sürekli unutuyor.....

*baba ve anne çocukları ile konuşmayı ve dertleşmeyi işlerinin yoğun olması nedeniyle hiç bir zaman yerine getiremiyorlar.

*anne ve baba çocukları haftalardır  öksürdüğü halde bir türlü vakit bulup  çocuklarını  doktora götüremiyorlar.

(burada önemli olanın ihmalin süreklilik göstermesidir. Yoksa sorumlukların ara sıra unutulması veya çeşitli nedenlerle yerine getirilememesi ihmal kapsamına girmez, yoğun günlük hayatta istemeden yapılan unutmalar herkes için geçerlidir.)

İstismar örnekleri;

*anne ve baba alkolik oldukları ve ruh sağlıkları bozuk olduğu için, çocuklarını sürekli dövüyorlar.

*anne, çocuğuna çok kızdığı için onu cezalandırmak amacı ile çocuğunu  karanlık bir odaya hapsediyor.

*baba çocuğuna çok kızdığı zaman sürekli onu aşağılayarak, ağır hakaretlerde bulunuyor.

Bu örnekler karışık bir biçimde sınıfa sunulur. İhmal ve istismar durumlarını

Ayırt etmeleri istenir.

2-KONUNUN YASALARLA İLİŞKİLENDİRİLMESİ

Medeni Kanun; Mad; 272, 273 ve 274 (İstismar ve ihmal eden ana ve babaların çocukları ellerinden alınır)

Ceza Kanunu; İstismar ve ihmal edenler cezalandırılır.

Çocuk Hakları Sözleşmesi; İlgili maddeler Türkiye için de geçerlidir.

3-Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin sadeleştirilmiş metni  sınıfa dağıtılır (“Yurttaş Olmak İçin” kitabında da var). Bireysel olarak okumaları ve en önemli gördükleri bir tanesini seçmeleri istenir.

Bunlar tahtaya yazılır ve sınıfın en önemli bulduğu madde tespit edilir.

Burada amaç sözleşmeyi dikkatli, düşünerek okumalarını ve sonuçta belli  bir fikir sahibi olmalarını sağlamaktır yani ezberlemelerini istemek amaç değildir.

4-Öğretmen, değerlendirme olarak bu konuda yeni olarak neler öğrendiklerini sorar...

Yönlendirme/ beklenenler;

*ailenin tanımı konusunda bir fikrimiz oldu.

*ailede yönetime katılma,  dolayısıyla “demokratik aile nasıl olmalıdır?” konusunda düşündük, tartıştık .

*istismar ve ihmal kavramlarını öğrendik.

*Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni tanıdık.

 ÇOCUKLARIMIZ

Sizin diye bildiğiniz evlatlarınız, gerçekte sizin değillerdir,

Onlar, kendilerini bekleyen yaşamın oğulları ve kızlarıdır.

Sizler aracılığıyla dünyaya gelmişlerdir ama sizin değillerdir.

Sizlerin yanındadırlar ama sizlerin malı değildirler.

Onlara sevginizi verebilirsiniz ama düşüncelerinizi asla,

çünkü onların kendi düşünceleri vardır.

Onların bedenlerini barındırabilirsiniz ama ruhlarını asla,

çünkü onların ruhları geleceğin sarayında oturur,

ve sizler düşlerinizde bile orayı ziyaret edemezsiniz.

Kendinizi onlara benzetmeye çalışabilirsiniz,

ama onları kendinize benzetmeye çalışmayın hiç,

çünkü hayat ne geriye gider ne de geçmişle ilgilenir.

Sizler, evlatların birer canlı ok gibi fırlatıldıkları yaylarsınız,

…

Halil Cibran 

ayrıca bakınız: Çocuk Hakları Sözleşmesi   http://www.unicef.org/turkey/crc/_cr23c.html