30 Kasım 2015 Pazartesi

Çarpıtmak-Tahrifat: Eleştirel Düşünmenin Önündeki Engel

Dilara Kahyaoğlu 2007




çarpıtma, çarpıtmak


Çarpıtma: Bilinçli bir şekilde, kullanıldığı bağlamdan veya gerçek anlamından saptırmak; anakronik yaklaşmak, bazı olguları seçmek, diğerlerini görmezden gelmek, üstünü örtmek,  kavramlarla oynamak, içini boşaltmak.

Değiştirme, tahrif: Daha çok yazılı metinler üzerindeki  bir  sözcüğü veya herhangi bir “bilgi”yi fiili olarak değiştirme, yok etme;  yer değiştirme, karıştırma… Aslını fiili olarak bozma ( tahrif etmek, tahrifat).

Çarpıtma ve tahrifat  hangi yöntemlerle yapılır?

1. Alıntılanmış cümlenin “yargı” kısmı ve ekler atılmış  olabilir.

2. Bir yargı cümlesi büyük bir paragrafın veya metnin içinden cımbızla çekilip alınmış ve bağlamında koparılmış, böylelikle anlamı değiştirilmiş, bozulmuş olabilir.

3. Metnin veya paragrafın değişik yerlerinden bağlamından koparılarak alınan bir çok cümle veya sözcük;  çarpıtma yapan tarafından bambaşka bir bağlam içine yerleştirilmiş ve bir arada kullanılmış, böylelikle gerçek anlamının dışında bambaşka bir anlam verilerek bozulmuş olabilir.

4. Alıntı yapılan kısımdaki bazı sözcük, harf veya işaretler bilerek bozularak, yer değiştirilerek kullanılmış olabilir. Bu durum artık tahrif etmeye girer.

5. Bilinen olgular, genel kabul gören durumlar, görmezden gelinmiş olabilir.

6.Tarihsel olgulara anakronik yaklaşılmış olabilir. Yani meydana geldiği dönemden ve oluş koşullarından tamamen koparılarak ele alınmış, günümüzün  değer, yargı, ilke, bakış açısı vb. yüklenerek bambaşka bir anlam ve içerik kazandırılmış; yazarın tezini desteklemek amacıyla bir bulgu, veri, kanıt gibi kullanılıyor olabilir.

7.Kavramlara –çarpıtma veya tahrif etme amacıyla- bilinen anlamları dışında bambaşka bir anlam verilerek ve içi boşaltılarak; herhangi bir yazı, bir fikir eleştiriliyor olabilir. 



NOT: Bu çalışmayı 20. YÜZYIL DÜNYA VE TÜRKİYE TARİHİ ÖĞRETMEN KİTABI için hazırlamıştım.
 Yazar adı belirtilmeden kullanılamaz, alıntılanamaz.



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder